Historia Vita Memoriae

[Asch]

Niezbędniki WP w 1939.

Niezbędnikiem określa się łyżkę i widelec będące na wyposażeniu żołnierzy. Niezbędnik jest przenoszony w płóciennej torbie w chlebaku. W wojsku polskim wykorzystywano , obok wzorów pochodzący z lat wielkiej wojny- szczególnie zaraz po odzyskaniu niepodległości i w latach 20-tych, dwa rodzime wzory niezbędników. Zostały one zaprezentowane na fotce 1 i 1a. Pierwszy jest to niezbędnik nowego /przyjmijmy takie nazewnictwo dla odróżnienia ich od siebie / wzoru opracowany przez Instytut Techniczny Intendentury w 1938 roku /H. Wielecki, Polski Mundur Wojskowy 1918- 1939, s 127/ drugi jest niezbędnikiem starszego wzoru.


Niezbędnik ten składa się z łyżki i widelca, które dzięki nitowi w widelcu i odpowiedniemu wycięciu w łyżce scala się na czas transportu. Widelca i łyżki używa się osobno. Na fotce 2 i 2a widać trzy różne odmiany widelca z jakimi się spotkałem-pierwszy jest sygnowany producentem MZGH MYSZKÓW w owalu i od góry są widoczne trzy litery VKO(fotki 2c,d), których znaczenia nie udało mi się w 100% odgadnąć, drugi widelec różni się od pierwszego nieznacznie długością, wyprofilowaniem przetoczenia i lekkim przekręceniem nitu służącego do scalenia z łyżką, żadnej sygnatury nie dopatrzyłem się, trzeci natomiast ma znacznie szerszą końcówkę rękojeści i inaczej wyprofilowaną- widać resztki sygnatury od góry w pobliżu nitu- ze względu jednak na duże wżery jest ona nieczytelna. Fotka 2 e i 2 f przedstawiają łyżkę od tego niezbędnika , pod spodem rękojeści znajduje się sygnatura producenta MZGH MYSZKÓW w owalu i data produkcji 1932 także w owalu.

Wymiary:
widelcec- długość-17 cm(pomiędzy poszczególnymi przedstawionymi odmianami różnica sięga 2-3 mm), szerokość w najszerszej części 2,5 cm
łyżka- długość 19 cm, szerokość –5 cm

Na fotce 3 i 3a przedstawiłem niezbędnik nowego wzoru. Jest to niezbędnik jednoczęściowy, wyglądem zbliżony do niemieckiego II wojennego i polskiego powojennego, gdzie ruchomy widelec jest scalony z łyżką za pomocą nitu , na fotce 3b widać ten niezbędnik w pozycji rozłożonej- gotowy do użycia .Na fotce 3c widoczny jest sposób sygnowania: M.S. WOJSK. Sygnatura jest wybita na widelcu w pobliżu nitu.

Wymiary: długość-15 cm , szerokość- 4,5 cm


W wojsku polskim używano również niezbędników produkcji państw obcych. Na fotce 4 i 4a widać niemiecki niezbędnik pierwszowojenny. Ze względu na miejsce i przedmioty znalezione wraz z nim nie ulega wątpliwości iż był używany w WP we wrześniu 1939 roku. Wyglądem przypomina niezbędnik nowego wzoru, różni się od niego kształtem i długością łyżki, dłuższą rękojeścią widelca a także brakiem wytłoczeń na rękojeści. Jest wykonany ze stali. Ze względu na słaby stan zachowania żadnych sygnatur nie udało się znaleźć. Być może nie sygnowano go wcale, gdyż oglądając lepiej zachowane egzemplarze nie spotkałem się z żadnymi sygnaturami.
Co ciekawe taki właśnie niezbędnik znajduje się w pierwszym numerze Gazet Wojennych na ostatniej stronie prezentującej szeregowego piechoty polskiej z 1939 roku gdzie zdjęcie wykonano w oparciu o zbiory Muzeum Wojska Polskiego.

Wymiary: długość- ok. 15,5 cm szerokość- 4,7 cm


Ze względu na braki standardowego wyposażenia w WP w czasie kampanii wrześniowej znalazło się sporo wyposażenia nietypowego. W zawiadomieniach mobilizacyjnych informowano żołnierzy aby w granicach możliwości zabierali ze sobą z domu sztućce, blaszane kubki lub talerze. W ten sposób w wyposażeniu żołnierzy znalazły się rożnego rodzaju łyżki i widelce pochodzenia cywilnego. Na fotce nr5 widać właśnie taką łyżkę którą żołnierz zabrał z domu, została znaleziona w lesie w miejscu rozbrajania się polskich oddziałów .



Przedstawiony materiał opiera się prawie w całości o przedmioty wykopane na pobojowiskach z września 1939 roku. Jak zawsze liczę na Wasze uwagi, jeśli macie coś takiego w zbiorach- fotki lub skany i naturalnie krytykę

pozdrawiam Asch

[darecki]

a oto fotki:

www.rawelin.prv.pl/niezbednik/niezbed.html

pozdrawiam

[maxikasek]

I gdzie te fotki ?